خوش بینی مدیران خرید ایران نسبت به آینده در دوره رکود وکرونا - نکته های خرید

به گزارش نکته های خرید، خبرنگاران : نتایج شاخص مدیران خرید در فروردین ماه از رکود فعالیت های اقتصادی حکایت دارد.

به گزارش نکته های خرید ارزیابی ها نشان می دهد شامخ کل اقتصاد در ابتدای سال با سقوط سنگینی همراه بوده است؛ به طوری که در نخستین ماه بهار، شامخ کل اقتصاد از 39/ 31 واحد به 68/ 28 واحد رسیده و شامخ صنعت نیز از 48/ 42 واحد تا 06/ 28 واحد افت کرده است. طبق ارزیابی ها، کرونا اصلی ترین عامل سقوط شاخص بوده است؛ اما با این حال فعالان اقتصادی نسبت به بهبود شرایط اقتصاد در اردیبهشت ماه اظهار امیدواری کرده اند.

نتایج شامخ کل اقتصاد و صنعت ایران در فروردین 99 از خوش بینی مدیران در میانه بهار حکایت دارد؛ این خوش بینی نسبت به بهبود فعالیت های اقتصادی در حالی برای اردیبهشت ماه پیش بینی شده که به دلیل شیوع ویروس کرونا افت سنگین شامخ در دو بخش اقتصاد و صنعت دیده می شود. با این حال دورنمای مدیران خرید از اقتصاد کشور برای میانه فصل بهار از بهبود این شاخص حکایت دارد؛ به طوری که فعالان اقتصادی برای اردیبهشت ماه عدد 42/ 56 را برای شاخص کل پیش بینی کرده اند، این در حالی است که این عدد برای فروردین ماه 82/ 23 از سوی فعالان اقتصادی پیش بینی شده بود. از سوی دیگر برای شاخص صنعت نیز پیش بینی های اجرا شده است، در زیر شاخص انتظارات فعالان اقتصادی برای تولید در ماه آینده عدد 11/ 69 واحد پیش بینی شده که نسبت به اسفند 151 درصد بهبود داشته است. براساس نظرسنجی انجام شده از سوی فعالان اقتصادی در اسفندماه 98، اکثریت شرایط تولید در فروردین 99 را کاهشی و نامساعد برآورد کرده بودند؛ پیش بینی که اگرچه از یک سو می تواند به واسطه تعطیلات نوروزی توجیه شود، اما می توان گفت عمدتا ناشی از خسارات کرونا بر اقتصاد و صنعت کشور است. نتایج شامخ ترکیبی و صنعتی در فروردین ماه حکایت از آن دارد که اقتصاد و صنعت در گرداب کرونا گرفتار شده اند، با این حال دورنمای مدیران از اقتصاد کشور برای ماه آینده صعودی پیش بینی شده است. تصویر شامخ کل اقتصاد و صنعت در فروردین سال جاری، نشان دهنده آن است که شامخ با 97/ 9 درصد کاهش از 39/ 31 واحد به 68/ 28 واحد رسیده و شامخ بخش صنعت نیز از 48/ 42 واحد در اسفند ماه 98 به 06/ 28 واحد افت کرده است. کرونا اصلی ترین عامل سقوط شاخص برآورد می شود و فعالان اقتصادی امیدوارند با عبور از بحران کرونا شاهد بهبود این شاخص باشیم، هرچند زمان ثابت شدن شرایط کشور به دلیل بروز بحران کرونا نامعین است. با توجه به داده های اعلام شده می توان گفت شرایط شاخص بخش صنعت در فروردین ماه بسیار وخیم تر از شرایط شامخ کل صنعت به تصویر کشیده شده است؛ چراکه تا اسفندماه 98، بخش صنعت توانسته بود خود را در حوالی مرز رونق و رکود حفظ کند؛ اما در فروردین سال جاری، شامخ بخش صنعت با سقوط آزاد افت 94/ 33 درصدی را ثبت کرد.

بررسی زیرشاخص های شامخ کل اقتصاد، در فروردین سال جاری نشان می دهد در این ماه زیرشاخص میزان فروش کالا یا خدمات به 17/ 17 واحد رسیده که کمترین میزان در طول 7 دوره موردبررسی بوده است. از سوی دیگر با توجه به ارزیابی اجرا شده زیرشاخص های میزان سفارش های جدید مشتریان و میزان فعالیت های کسب وکار در دوره زمانی مورد بررسی در پایین ترین مقدار خود قرار گرفته است. مرکز پژوهش های اتاق ایران در هفتمین دوره از انتشار شامخ کل اقتصاد و نوزدهمین دوره از استخراج و انتشار شامخ بخش صنعت، نمایی از اثرگذاری سنگین کرونا بر فعالیت های اقتصادی را نمایان کرده که نشان می دهد در فروردین سال جاری شیوع این بیماری تا چه اندازه ای بر تولید و میزان فروش در کل اقتصاد اثرگذار بوده است؛ هرچند در این گزارش تعطیلات نوروزی را نیز بر افت این شاخص بی اثر ندانسته است.

نگاهی به شاخص مدیران خرید

شامخ یا همان شاخص مدیران خرید (PMI) مقیاسی است که مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی اتاق ایران، از طریق دریافت پاسخ بنگاه های نمونه در صنایع مختلف به سوالات معین استخراج می کند. شاخص شامخ که اوایل هرماه منتشر می شود، رونق، رکود یا ثبات کسب وکارهای مورد بررسی و چشم انداز انتظاری آنها در آینده را نشان می دهد. در جریان استخراج این شاخص، اگر عدد شامخ بیش از 50 واحد باشد، نشان می دهد که اقتصاد درحال توسعه است، درحالی که هر رقمی زیر 50 واحد، از قرار داشتن اقتصاد در شرف انقباض و رکود حکایت دارد. این شاخص که براساس پایش پرسش نامه ای به دست می آید، بینش آنی و تصویر سریعی از شرایط اقتصاد کلان به ویژه شرایط رونق و رکود در بخش های صنعت و خدمات ارائه می دهد. در طرح شامخ، از پاسخ دهندگان خواسته می شود به 12 پرسش مطرح شده در قالب سه معیار شرایط نسبت به ماه پیش (بهتر شده، بدتر شده یا تغییری نکرده است) پاسخ دهند. در صورت انتخاب گزینه بیشتر از ماه قبل: عدد یک، گزینه بدون تغییر: عدد 5/ 0 و گزینه کمتر از ماه قبل: عدد صفر برای آن پرسش ثبت می شود. مجموع حاصلضرب درصد پاسخگویان به هریک از گزینه ها در عدد همان گزینه، مبین عدد شامخ در آن پرسش است. درنهایت معیار سنجش این شاخص عددی بین صفر تا 100 است. عدد صفر و 100 به ترتیب به معنای آن است که 100 درصد پاسخگویان گزینه بدتر شده است و بهتر شده است را انتخاب کرده اند، عدد 50 نشان دهنده عدم تغییر شرایط نسبت به ماه قبل، بالای 50 نشانه بهبود شرایط نسبت به ماه قبل و زیر 50 به معنای بدتر شدن شرایط نسبت به ماه قبل است. بر این اساس، چنانچه عدد محاسبه شده زیر 50 اما از عدد محاسبه شده ماه قبل بیشتر باشد، نشان می دهد که سرعت بدتر شدن شرایط، کاهش یافته است. در مقابل، چنانچه عدد محاسبه شده بالای 50 اما از عدد ماه قبل کمتر باشد، نشان می دهد که سرعت بهبود شرایط در مقایسه با ماه قبل، کاهش یافته است. اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، با انجام بررسی های لازم، برای نخستین بار در مهرماه 1397 به اجرای طرح شامخ پرداخته و این شاخص را برای بخش صنعت ارائه کرده است. پرسش نامه الکترونیکی شامخ در انتهای هر ماه توسط حدود 400 کارگاه صنعتی فعال و بزرگ که سهم عمده ای در اشتغال، تولید و ایجاد ارزش افزوده اقتصادی در صنعت کشور دارند، تکمیل می شود.

شامخ در برخی کشورها

اما گزارش منتشر شده در فروردین سال جاری تفاوتی با گزارش منتشر شده در دوره های قبل داشته است. براساس گزارش منتشر شده در گزارش این ماه شرایط شامخ کل برخی از کشورها نیز قید شده است که در این خصوص می توان به عدد شامخ کل در عربستان، لبنان، هنگ کنگ، غنا و آفریقای جنوبی اشاره کرد. با توجه به داده های اعلام شده شامخ کل برای عربستان عدد 40/ 44، لبنان 30، هنگ کنگ 99/ 36، غنا 70/ 31 و آفریقای جنوبی نیز عدد 10/ 35 ثبت شده است. اما برای شامخ صنعت نیز کشورهای ژاپن، آلمان، ترکیه، روسیه و مالزی مورد ارزیابی قرار گرفته اند که براساس ارزیابی های اجرا شده این رقم برای ژاپن عدد 90/ 41، آلمان 50/ 34، ترکیه 40/ 33، روسیه 30/ 31 و مالزی 30/ 31 درج شده است.

شامخ در صنعت

براساس ارزیابی های اجرا شده در محاسبات شامخ صنعت نشان دهنده آن است که از میان پنج شاخص اصلی مقدار تولید محصولات، میزان سفارش های جدید مشتریان، سرعت انجام و تحویل سفارش، موجودی مواد اولیه خریداری شده و میزان استخدام و به کارگیری نیروی انسانی شاخص میزان استخدام و به کارگیری نیروی انسانی با عدد 73/ 42 رسیده که بیشترین میزان شاخص در میان پنج مولفه اصلی شامخ بوده است، در رتبه دوم نیز شاخص موجودی مواد اولیه خریداری شده واقع شده است عدد این شاخص برابر با 83/ 32 ثبت شده است. اما در مقابل شاخص مقدار تولید محصول نیز با رقم 37/ 20 به کمترین مقدار در میان پنج مولفه اصلی شامخ رسیده است در جایگاه دوم نیز میزان سفارش های جدید مشتریان نیز با عدد 03/ 22 در جایگاه بعدی قرار گرفته است. با توجه به داده های اعلام شده می توان گفت تمام پنج شاخص اصلی نسبت به اسفند 98 افت داشته اند.

در میان هفت شاخص جانبی نیز که شامل قیمت خرید مواد اولیه، موجود محصول نهایی در انبار، میزان صادرات کالا، قیمت محصولات تولید شده، مصرف حامل های انرژی، میزان فروش محصولات، و انتظارات تولید در ماه آینده بیشترین رشد به شاخص قیمت خرید مواد اولیه با رقم 95/ 70 اختصاص داشته است و رتبه بعدی به انتظارات تولید در ماه آینده اختصاص داشته است، فعالان اقتصادی برای این شاخص در اردیبهشت ماه رقم 11/ 69 را پیش بینی کرده اند بالاترین رقم در ماه های بهمن و اسفند بوده است. اما بیشترین افت در میان شاخص های جانبی نیز مربوط به میزان فروش محصولات بوده این بخش در فروردین ماه رقم 28/ 18 را به خود اختصاص داد، در جایگاه بعدی نیز مصرف حامل های انرژی نیز با رقم 36/ 30 در جایگاه بعدی قرار گرفته است.

در این طرح بنگاه ها با استفاده از طبقه بندی بین المللی کلیه فعالیت های اقتصادی (4ISIC.Rev) در 12 گروه صنعتی به شرح زیر طبقه بندی و از آنها آمارگیری اینترنتی به عمل می آید: 1- صنایع غذایی، 2- صنایع نساجی، 3- صنایع پوشاک و چرم، 4- صنایع شیمیایی، 5- صنایع فلزی، 6- صنایع لاستیک و پلاستیک، 7- صنایع ماشین سازی و لوازم خانگی، 8- صنایع فرآورده های نفت و گاز، 9- صنایع کانی غیرفلزی، 10- صنایع تولید وسایل نقلیه و قطعات وابسته، 11- صنایع چوب، کاغذ و مبلمان و 12- سایر صنایع.

شامخ کل اقتصاد

از سوی دیگر برای شاخص کل اقتصاد نیز همانند شاخص بخش صنعت پنج شاخص اصلی و هفت شاخص جانبی در نظر گرفته شده است که در میان شاخص های اصلی میزان فعالیت های کسب و کار، میزان سفارش های جدید مشتریان، سرعت انجام و تحویل سفارش، موجودی مواد اولیه خریداری شده، میزان استخدام و به کارگیری نیروی انسانی میزان استخدام و به کارگیری نیروی انسانی نیز رقم 22/ 46 را ثبت کرده بالاترین رقم را در فروردین ماه به خود اختصاص داده است و در جایگاه بعدی نیز سرعت انجام و تحویل سفارش با رقم 49/ 33 واقع شده است. اما کمترین رقم نیز به میزان سفارش های جدید مشتریان اختصاص داشته است رقم ثبت شده برای این گروه برابر با 45/ 21 بوده و در جایگاه بعدی نیز میزان فعالیت کسب وکار با رقم 67/ 21 گنجانده شده است. اما در میان هفت شاخص جانبی نیز ارزیابی های اجرا شده نشان دهنده آن است که قیمت خرید مواد اولیه یا لوازم خریداری شده نیز بیشترین رشد به گروه خرید مواد اولیه یا لوازم خریداری شده با رقم 69/ 70 اختصاص داشته است، این شاخص را می توان در میان شاخص های اثرگذار در بخش تولید دانست که رشد قیمت در این بخش می تواند به طور مستقیم در بخش تولید اثرگذار باشد، در جایگاه دوم نیز انتظارات در ارتباط با میزان فعالیت اقتصادی در ماه آینده با عدد 42/ 56 واقع شده است. برای این گروه شاخص میزان استخدام و به کارگیری نیروی انسانی تنها شاخصی است که نسبت به اسفندماه رشد داشته و سایر شاخص های اصلی افت عددی داشته اند، شاخصی که به اعتقاد فعالان اقتصادی می تواند یکی از جنبه های افزایش هزینه های تولید در کشور محسوب شود.