رونق بازار سنگ قبرفروش ها - نکته های خرید

به گزارش نکته های خرید، سنگ قبر فروشند، نصاب سنگند یا خطاط شعر و مرثیه بر سنگ های سیاه و سفید. آن ها تنها کسانی هستند که بحران کرونا کارشان را نه تنها تعطیل نکرد، بلکه رونق بیشتری هم به آن داد.

به گزارش همشهری آنلاین، مثل همه آدم های دیگر از شیوع کرونا ناراحتند؛ از اینکه در حوالی خودشان، خانواده شان، دوست و قوم و آشنایشان مرگ قدم می زند و هرازگاهی جان عزیزی را می گیرد. اما آن ها نه می توانند و نه می خواهند خوشحالی شان را از رونق دریافت کسب وکارشان در این بحران عالم گیر پنهان نمایند. کاری که گره خورده در مرگ، در نیستی آدم هایی که حالا تنها نشان به جامانده از ایشان در جهان سنگی است بر مزاری.

هر چقدر مرگ ومیر ها بیشتر، راسته مغازه هایشان شلوغ تر، کسب وکارشان رونق پیدا نموده و نانی که سر سفره خانواده می برند بیشتر. سنگ قبر فروشند، نصاب سنگ اند یا خطاط شعر و مرثیه بر سنگ های سیاه و سفید. می گویند در این دو سال ترددشان به بهشت زهرا و دیگر آرامستان های تهران زیاد شده؛ می فرایند تا بر مزار عزیزان مردم که جان شیرین شان را کرونا ستانده، سنگ نصب نمایند. جایی که بگردد دور آن جمع شد و ساعت ها حسرت خورد و گریست.

آن ها تنها کسانی هستند که بحران کرونا، کارشان را نه تن ها تعطیل نکرد بلکه رونق بیشتری هم به آن داد. خواسته قلبی هیچ کدام از ما این نیست که مردم شهر و کشورمان را کرونا از بین ببرد، ما هم که از اول وارد این شغل شدیم هیچ وقت دنبال کاسبی با مرگ نبودیم و نیستیم. می خواستیم گره از کار مردم باز کنیم، همین. اما خب در این دو سال شرایطی رخ داد که تعداد متوفیان بیشتر و کار ما شلوغ تر شد. قبول ندارم که ما درگیر بحران مالی و تورم نشدیم، اما دروغ است اگر هم نگویم که کارمان رونق بهتری گرفت.

عظیمراه آزادگان به سمت جاده قدیم قم جایی حوالی باب الرضا، درست دیوار به دیوار آرمستان عظیم تهران، مغازه های فروش سنگ قبر شروع می شوند. مشتری هایشان سیاه پوشان عزاداری هستند که آمده اند تا شناسنامه سنگی مردگان شان را تهیه نمایند. بین سنگ های بلند و کشیده دومتری که مزین به نام و عکس عزیزان دیگرانی است و ایستاده بر دیوار مغازه به نقطه نامعلومی خیره اند، می چرخند تا آن سنگی را که دلخواهشان است، پیدا نمایند.

غبار تراشه های سنگی که از دستگاه فرز برش می خورد با خاکی که از زیر چرخ عظیم کامیون ها بلند می گردد، یکی شده و صورت های ماتشان را زرد می نماید. زهرا آمده برای مزار پدرش سنگی سفارش دهد. قیمت ها برایش عجیب است و گران. حداقل باید 3میلیون برای یک سنگ ساده و بی کیفیت پول داد و این جدا از هزینه خطاطی، حمل ونقل، نصب و قرنیز و... است.

خوشنویسان مشهور دیروز؛ خطاطان سنگ قبر امروز

سنگ قبری در اندازه ای نامتعارف و شمایلی کمتر دیده شده مقابل یکی از مغازه ها توجه اغلب رهگذران را جلب نموده. گرانیت سیاه، با خطاطی های محدود و عجیب است. خطاط مشهور نیم خیز روی سنگ مشغول نوشتن ابیاتی به فارسی و لاتین است. کار که نهایی شد، دستگاه فرز را روی خطوط حکاکی شده می گذارد تا درونشان را بتراشد. می گوید که سنگ قبر قرار است برود به یکی از شهر های کانادا و بنشیند بر مزار یک ایرانی. تا قبل از کرونا شاید روزانه روی 5 یا 6 سنگ قبر خطاطی می کردم، اما حالا که کرونا هست و گاه اوج می گیرد، بیشتر از 10 سنگ هم خطاطی می کنم. 15 سالی می گردد که شغلم همین است، اما تا به حال اینقدر مرگ ومیر ندیده بودم. کارمان زیاده شده.

از درآمدش راضی است، مخصوصا اگر کار سفارشی باشد و بخواهد با چکش و قلم روی سنگ کار کند. میانگین قیمت برای خطاطی فقط یک نام و نام خانوادگی، تاریخ تولد و وفات روی هر سنگ قبر 60 هزار تومان است. اما شهرت و تجربه خطاط، فروش خوب مغازه دار و جنس و کیفیت سنگ ها ازجمله مواردی است که خطاطی را گران می نماید. گاهی هم کار سفارشی گیرمان می آید که بابتش از 500 هزار تومان تا یک میلیون و 500 هزار تومان هم دریافت نموده ایم. البته این ها همیشگی نیستند، به طور میانگین ممکن است یک بار در ماه پیش بیاید.

او از خطاطان معروفی می گوید که در همین راسته کار می نمایند و درآمد اصلی شان را از خوشنویسی روی سنگ قبر کسب می نمایند. بعضی هایشان از خوشنویس های مشهوری هستند که تا قبل از کرونا کلاس برگزار می کردند و الان هم در تلویزیون برنامه دارند، اما درآمدشان از آن راه آنقدر نیست که کفاف زندگی شان را بدهد، به همین خاطر طبق جبر و در گمنامی در این راسته فعالیت می نمایند و اینطوری از هنرشان درآمد کسب می نمایند.

داد و فریاد زن و مردی سکوت سنگ های سرد را به هم زده، دعوا سر این است که نام پدر اول باشد یا مادر که هر دو در همین روز ها فوت نموده اند و حالا در یک قبر خفته اند. فرهاد خطاط سنگ قبر بلاتکلیف و متعجب قلم مو به دست، مانده چه کند. صلواتی می فرستد به نیت سرانجام یافتن این غائله؛ دعوا سوری تمام می گردد. سابقه خطاطی فرهاد به دو سبک نستعلیق و ثلث روی سنگ قبر اموات در این راسته به 20 سال می رسد.

تا قبل از ورشکستگی، نگارش خط برایش تفریح بوده. ورشکسته که شدم، دیدم هیچ تخصص و حرفه ای بلد نیستم جز همین خطاطی. یادم نیست چه کسی، ولی یکی از دوستانم گفت خیلی قشنگ می نویسی، برو حاشیه بهشت زهرا و آنجا بشو خطاط سنگ های قبر. اولش نپذیرفتم، اما کمی بعد که به نان شبم محتاج شدم، دل را به دریا زدم و آمدم راسته سنگ قبرفروشان. باورم نمی شد که بتوانم اینجا با این هنری که دارم، درآمد خوب کسب کنم. اینجا واقعا هنر، قیمت دارد. هرچه هنرمندتر، درآمدت بالا و بالاتر. می پرسم درآمدت چقدر است؟ اگر مرگ ومیر زیاد باشد، مثل همین دوران کرونا، روزی چند میلیون هم درمی آوریم. البته به این مرگ ومیر ها راضی نیستیم، ولی چه می گردد کرد که بر درآمد ما اثر مثبت دارد.

سنگ قبر های چند میلیون تومانی

پارسال شنیده بودیم که مردم نان قسطی می خرند، اما هیچ وقت فکر نمی کردیم که خرید قسطی به سنگ قبر هم برسد. خانواده متوفی یک دور که می زنند و قیمت ها را می بینند، ما را می برند گوشه مغازه و می پرسند که قسطی یا چکی نمی فروشید؟ آدم می ماند چه بگوید! تا سال جاری با چنین پدیده ای روبه رو نبودیم. حاج مرتضی یکی از سنگ فروشان معروف این راسته است، نقطه خاتمه همه حرف هایش آهی است از ته دل. مجبوریم به آن ها سنگ های دست دوم پیشنهاد بدهیم. سنگ هایی که یک بار از روی قبر تعویض شده و می گردد نوشته های روی آن را با دستگاه محو و دوباره استفاده کرد. قیمت این سنگ ها ارزان تر و بین 800 هزار تا 2 میلیون تومان است و به وسع کسانی که نمی توانند پول سنگ نو و باکیفیت را بدهند، می خورد.

آقا ابوالفضل، همسایه سنگ فروش حاج مرتضی هم از عزادارانی می گوید که قید خرید سنگ قبر را می زنند. قبلا بیشتر سنگ های چینی وارد می شد و قیمت هایش ارزان تر بود، اما 2سال است که جلوی وارداتش را گرفته اند. سنگ های ایرانی هم که گران هستند و دست کم چندمیلیون تومان آب می خورند، همین می گردد که بعضی وقتی می بینند قیمت ها اینطوری است، بی خیال می شوند و به همان سنگ کوچکی که بهشت زهرا می گذارد، قناعت می نمایند تا شاید روزی ارزان گردد. مواردی هم داریم که سنگ را سفارش می دهند و بیعانه می گذارند، اما موقع تحویل می گویند که نمی توانیم بقیه اش را بدهیم و اگر می گردد قسطی حساب کنید.

آمادگی قبل از رفتن

پیرمرد قبلا سنگ قبرش را سفارش داده و حالا آمده تا بر خطاطی رویش نظارت کند. شعری است از خودش، از روزگاری که بر او رفته، از همسری که همین چندماه پیش فوت نموده و او را تنها گذاشته و فرزندانی که از او دورند. دستان لرزانش را گاهی می کشد روی سنگ قبر و چیزی زیر لب می گوید. ما که تنهاییم باید خودمان قبل از رفتن کارهایمان را بکنیم. هیچ عیبی هم ندارد. اصلا باعث می گردد که بعد از مرگمان زحمتی روی دوش کسی نیفتد.

چند ماه پیش وقتی کرونا زنم را به آنی از من گرفت، به این موضوع پی بردم باید خودم را آماده کنم تا اگر فرزندانم مثل فوت مادرشان نتوانستند بیایند، کارهایم روی زمین نماند. نه که از زندگی ناامید شده باشم، اما از منی که 85 سال از عمرش گذشته و فراز و فرود های زیادی در زندگی دیده، انتظار می رفت که چنین کاری کنم؛ آن هم در این دوره وانفسای کرونا که مرگ را از هر زمان دیگر به ما نزدیک تر است.

ظهر است، آفتاب عمود بر چهره های حک شده بر سنگ های سفید و سیاه که چشمشان به جاده است، داغ و تیز می تابد. گرما و مرگ در این ساعت روز، حاکمان بلامنازع این تکه از شهرند و در رقابتی سنگین با هم زمان را به تسخیر خود درآورده اند. مرگ هر چقدر هم که بد باشد، نان عده ای در این حوالی در گرو آن است. پیرمرد می گوید: این رسم زندگی است. عیبی هم ندارد.